Het acroniem van het systeemdenken heet RAMS SHEEP. Alleen beseffen veel opdrachtgevers het belang ervan nog niet. Dit 'beestje' RAMS SHEEP vat de belangrijkste aspecteisen samen die men vaak bij het ontwerpen van systemen tegenkomt en die men ook in de juiste mate dient mee te nemen om een zodanig ontwerp te maken dat aan die aspecteisen wordt voldaan.
Die belangrijke aspecteisen kan men zomaar vergeten zo blijkt uit de praktijk. Vandaar het acroniem 'RAMS SHEEP' dat Reliability, Availability, Maintainability, Safety en Security, Health, Environment, Economics, Politics betekent. U kunt er vast nog meer bedenken maar als ontwerp, bouw en exploitatie standaard van goed uitgevoerde RAMS SHEEP analyses per fase zouden worden voorzien zouden systemen een stuk beter functioneren.
Voor diverse vakgebieden maakt de aanpak deel uit van vakgerelateerde normen (bijvoorbeeld de machinerichtlijn). In de onder Systems Engineering (SE) beschreven werkwijze voor het ontwikkelen van systemen is RAMS een vast onderdeel.
Een heel simpel voorbeeld: als je ICT inkoopt en men moet snel opleveren dan vallen zaken als onderhoud en beheer al snel af als aandachtspunten die tijdens de ontwikkeling eigenlijk meegenomen hadden moeten worden. Het besef komt pas later nadat de ICT operationeel wordt en de onderhouds- en beheerskosten zich opstapelen.
Nog een voorbeeld maar dan buiten de ICT. Bij het ontwerp van een zwembad moet de vloer rond het bassin glad zijn vanwege hygienerisico's (de H van Health). Een gladde vloer maakt gemakkelijk schoon (M van Maintainability) en er kunnen zich geen bacterie- en schimmelhaarden in oneffenheden van de vloer gaan vormen. Optimaliseren naar de H kan echter niet.
De bassinvloer moet namelijk juist stroef zijn vanwege de veiligheid voor personeel en bezoekers (de S van Safety). Maar een stroeve vloer maakt lastiger schoon, en het duurt langer (de A van Availiability). Er is natuurlijk stroef en stroef: het moet niet te stroef zijn als de vloer droog is (dan verdraai je je knie of enkel) en niet te glad als die nat is (dan breek je je been). Het weerstandsverschil tussen nat en droog mag niet te groot zijn, omdat je dan alsnog uitglijdt door het verschil. Kortom, hier bijten de H en de S elkaar en de S bijt zichzelf ook nog eens in de staart.
Aspecteisen bijten elkaar bijna per definitie, daarom zijn ze zo belangrijk om in samenhang te analyseren. Mensen zijn echter geneigd om van het RAMS SHEEP slechts één aspect mee te nemen: de E van Economics. Het moet zo min mogelijk geld kosten. De zwembadvloer wordt dus de goedkoopste. Het gevolg is: geen veilig exploiteerbaar zwembad en direkt na opening kan het weer sluiten en mag het nog eens over (de A van Availability).
Het oplossen van dit soort problemen heet: ONTWERPEN! Daar is kennis en kunde voor nodig. Daar is ervaring voor nodig. Daar is creativiteit voor nodig. Goed ontwerpen is nu eenmaal lastig. Bent u al uit de zwembadvloer? Laat staan dat u uit een complex ICT project komt als niet alle condities optimaal zijn om een goed ontwerp te kunnen realiseren.
Net zoals optimaliseren naar een gladde vloer niet werkt in het grotere geheel, werkt optimaliseren naar de Laagste Prijs (LP) niet en de Beste Prijs Kwaliteit Verhouding (BPKV) ook niet als er geen adequate gunningsmethodiek is gekozen.
Bij BPKV zou dan de afweging tussen prijs en prestatie duidelijker naar voren komen. In theorie is dat leuk bedacht, maar in de praktijk lijkt het niet altijd goed te werken getuige het falen van allerlei projecten bij de overheid, en dat loopt van A(utomatisering) tot Z(wembaden).
Wat veel en vaak gebeurt is klagen: de leveranciers klagen over de amateuristische opdrachtgevers. De opdrachtgevers klagen over de slechte dienstverlening van de leveranciers. Echter kun je de leverancier niet verwijten dat deze inspeelt op de gebrekkige kennis van de opdrachtgever. Simpelweg omdat als de ene leverancier dat wel doet, de andere er met de opdracht vandoor gaat.
Je kunt niet uit principe je mensen op de bank laten zitten, omdat anders je bedrijf failliet gaat. Daarom is het voor 100% aan de opdrachtgever om zich goed te realiseren dat voor de juiste afwegingen eisen gesteld dienen te worden aan de manier van ontwerpen én gunnen.
Iedereen weldenkend mens snapt dat als berekeningen onbetrouwbaar zijn de uitkomsten onbruikbaar zijn. Evenzo worden ontwerpen onbetrouwbaar en systemen onbruikbaar zonder een antwoord op RAMS SHEEP.
